یَا أَیُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ ۚ إِنَّ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ یَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ ۖ وَإِنْ یَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَیْئًا لَا یَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ۚ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ (حج 73) ترجمه : اى مردم، مثَلى زده شد و بدان گوش دهید. کسانى که آنها را بجاى اللّه به خدایى مى‌خوانید، اگر همه آنها گرد آیند مگسى را نخواهند آفرید و حتی اگر مگسى چیزى از آنها برباید ، بازستاندن آن چیز را نتوانند. طالب و مطلوب هر دو ناتوانند.
تفسیر : در نظر اول و برحسب زمان و دلایل نزول این آیه ، که تقبیح بت سازی و بت پرستی است ، معنای اول آیه مصداق مورد اشاره را دارد. همانکه اشاره به ضعف بتها و بت پرستان در مقام مقایسه و مقابل یک مگس بوده است. در تفاسیر تاریخی بعدی مربوط باین آیه ، اینگونه آمده که به بشر هشدار میدهد که (نه خدایان دروغینتان و نه) شما که تا این حد نخوت و غرور دارید نه میتوانید یک مگس بی ارزش و ناچیز را خلق کنید و نه قادرید آنچه او از شما می رباید را پس بگیرید. و مثالهائی از کلافه شدن امیران از مگس و پاسخهای معنی دار اهل فضل و اندیشه که از حقارت امیران در مقابل آزار مگس میزنند.
امروزه دانش حشره شناسی ، گوشه هائی از اعجاز بینظیر علمی این آیه و سایر اشارات متعدد آنرا کشف کرده که در ادامه توضیح خواهیم داد. یک اشاره فلسفی مهم نیز به اعجاز در خلقت ،حتی در مورد بی ارزشترین موجوداتی است که شما آنرا تصور میکنید ، و اینکه از پیچیدگیهای ساختاری این مخلوقات کوچک میتوانید به عظمت بیکران سایر خلائق بزرگ و بزرگتر برسید. این اشارات بدین جهت مهم است که در دوران گذشته درک درست و کاملی از عظمت ساختار مخلوقات ، عالم ، کیهان و سایر موجودات نادیده وجود نداشت.
گرچه در این آیه تحقیر خدایان مشرکان و نمایش ناتوانی آنها در آفرینش مشابه این حشرات مورد بحث است ، بعلاوه با صرف نظر از عدم توان آنها در آفرینش مشابه ،میفرماید: اگر مگسی چیزی از آنها بگیرد قدرت پس گرفتن آنرا هم ندارند! و تاکید میکند در مقابل این موجودات ریز (پشه، مگس، عنکبوت ، …) که در عرف مردم نمونه روشنی از حقارت است ، همان بتانی که نیز میپرستید تا چه اندازه حقیر هستند …
** و ادامه این مقاله مهم و بسیار جالب را در جلد دوم کتاب عدالت ابدی (عا2) مطالعه نمائید **
دیدگاهتان را بنویسید